2020/02/08، 06:40 AM
سازمان ملل متحد در گزارش سال ۲۰۱۹ خود از وضعیت مواد مخدر در جهان، نسبت به افزایش شمار آسیب دیدگان ناشی از مصرف این مواد و به ویژه مشتقات تریاک هشدار داد.
بنابر گزارش این سازمان، ۲۷۱ میلیون نفر معادل ۵.۵ درصد مردم ۱۵تا ۶۴ ساله جهان در سال گذشته مواد مخدر مصرف کردهاند. همزمان ۳۵ میلیون نفر با آسیبهای حاصل از مصرف مواد دست به گریبان هستند در حالی که از هر ۷ نفر تنها یک نفر درمان مناسب را دریافت میکند.
بنا بر داده های دریافتی، مشتقات تریاک در رده نخست عاملان مرگ ومیر بر اثر مواد مخدر قرار دارد. در سال ۲۰۱۷ حدود ۵۸۵ هزار نفر در اثر مصرف مواد جان باختهاند که دو سوم این تعداد مربوط به مشتقات تریاک بوده است.
در همین حال طبق این گزارش ۱۱ میلیون نفری که از راه تزریق مواد مخدر را دریافت میکنند بیش از همه در معرض آسیب و بیماری قرار دارند. بیش از نیمی از آنها مبتلا به هپاتیت سی هستند و حدودا از هر ۸ نفر یک نفر ناقل بیماری ایدز است. مصرف مواد مخدر ۴۲ میلیون سال از عمر مفید افراد را از بین برده است.
افغانستان با ۲۶۳ هزار هکتار زمین زیر کشت خشخاش بزرگترین تولید کننده مواد مخدر در جهان به شمار میرود. این کشور به تنهایی ۸۲ درصد تریاک جهان را تولید میکند.
بعد از افغانستان، میانمار با ۳۷ هزار و ۳۰۰ هکتار زمین زیر کشت و مکزیک با ۳۰ هزار و ۶۰۰ هکتار در رده دوم و سوم قرار دارند.
بنابر اعلام سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ در نتیجه وضعیت خشکسالی در افغانستان و کاهش کشت خشخاش و برداشت تریاک در این کشور، زمینهای زیر کشت خشخاش در جهان با کاهش ۱۷ درصدی در سال ۲۰۱۸ به ۳۴۶ هزار هکتار رسیده است. با این حال در مقایسه با یک دهه گذشته، زمینهای زیر کشت خشخاش در افغانستان با افزایش ۶۰ درصدی همراه بوده است.
از دیدگاه کارشناسان و مقامات افغان، فقر و تنگدستی کشاورزان، اقتدار قاچاقچیان، فساد اداری، کمبود بودجه، عدم هماهنگى بین کشورهاى همسایه و نبود مراکز ترک اعتیاد در افغانستان و کوتاهی نیروهای خارجی از عوامل افزایش کاشت و تولید مواد مخدر در این کشور است.
معاون مقابله با عرضه ستاد مبارزه با مواد مخدر با تاکید بر اختلاف قیمت بسیار زیاد بین مواد مخدر در افغانستان و کشورهای اروپایی خاطرنشان کرد: اختلاف قیمت بین موادمخدر تولید شده در افغانستان و موادمخدر عرضه شده در کشورهای اروپایی و غربی، انگیزه بسیار زیادی برای قاچاقچیان مواد مخدر ایجاد کرده است. این انگیزه به حدی است که قیمت هرکیلوگرم هروئین وقتی از افغانستان خارج میشود و به شهرهایی مثل لندن و یا مسکو میرسد، 100 برابر میشود.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد ،طی گزارشی درباره کاشت و تولید مواد مخدر در افغانستان در سال 2017 اعلام کرد: «حدود 9 هزار تُن تریاک در افغانستان تولید شده. بدین ترتیب رکورد تازهای در تولید این ماده مخدر در افغانستان ثبت گردیده. گروه طالبان بیشترین سود را از قاچاق تریاک در افغانستان میبرند. کاشت کوکنار (خشخاش) نسبت به سال 2016 - 63 درصد افزایش یافته و به 328 هزار هکتار رسیده است . تولید این ماده در 2018 حدود20ردصد کاهش داشته و به 6400 تن رسیده که عمده این این کاهش ،بدلیل خشکسالی در افغانستان بوده است .
به گزارش خبرنگار آناتولی، 28 در صد تولید ناخالص داخلی افغانستان از مواد مخدر بدست می آید. درآمد سالانه تریاک جهانی 500-300 میلیارد دلار است. درآمد افغانستان سالانه از مواد مخدر 76 میلیارد دلار بوده است.
با توجه به اینکه افغانستان مرز دریایی ندارد مواد مخدر تولید شده در این کشور به پنج کشور همسایه قاچاق میشود. در سالهای اخیر، بزرگراه شمال این کشور که از طریق تاجیکستان به روسیه و اروپا وصل میشود، اهمیت ویژهای یافته است.
بزرگراه جنوب این کشور نیز که به ایالت بلوچستان پاکستان وصل میشود، مسیر عمده قاچاق مواد مخدر است. تریاک افغانستان به خلیج فارس وازطرق جزایر و بنادرایران، بندر بالکان و آفریقا قاچاق و بخش بزرگی نیز به اروپای غربی منتقل میشود.
بنابر اظهارات سردارمومنی رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر : یکی از مسیرهای باندهای بین المللی از سمت ایران است، از مجموعه تولیدات در افغانستان برآوردها نشان میدهد که حدود 45 تا 50 درصد کل مواد مخدری که در افغانستان تولید میشود از این مسیر عبور میکند که اگر جمهوری اسلامی ایران اقدامات جهادگونه را انجام ندهد و جلوی آنها نایستد و هزینه پرداخت نکنند اتفاقات بزرگی در سمت اروپا میافتد که بسیاری از جوانان آنها دچار اعتیاد میشوند و ضربات سختی به اروپا میخورد.
وی با اشاره به اینکه بخشی از مواد مخدر از طریق دریا و بخشی از آسیای میانه به سمت اوکراین، روسیه و بلاروس میرود گفت: 40 تا 45 درصد مواد مخدر نیز از مسیر ایران عبور میکند و قاچاقچیان بین المللی در شبکههای بزرگ حضور دارند که دستگاههای مقابله ای ما ضربههای بسیار سختی به آنها زد ه اند گاهی به عنوان 600 تا 900 کیلو هرو ئین کشف میشود و به سفیر و مقامات امنیتی کشورهای مربوطه، منعکس می گردد و به آنها فراخوان داده میشود ، اما متاسفانه از سوی آنها شاهد اقدامات مقابلهای نیستیم.
با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران، قرارگیری در کانون آسیب پذیر تولید مواد مخدر و وجود مسیرهای متعدد قاچاق مواد مخدر، مبارزه با شبکه ها و گروه های بین المللی بزرگ قاچاق مواد مخدر همیشه در صدر اقدامات نظامی و انتظامی ایران بوده است.
یکی از مسیر هایی عمده ورود مواد مخدر به کشور استان سیستان و بلوچستان می باشد .که به جهت وجود مرزو همچنین فقر اقتصادی ساکنین مناطق مرزیو نیز دوگانگی مذهب ، تعدد قومیت ها و تاریخ طولانی و ارتباط قومی اهالی این مناطق با پاکستان نقش تعیین کننده ای در قاچاق مواد مخدردارند. همچنین ریشه های قومی و عشایری و نیز قرابت های فامیلی، باعث وابستگی بین اهالی استان سیستان،بلوچستان و پاکستان شده است.
متاسفانه شهرهای میرجاوه، زاهدان ، خاش،سراوان و ایرانشهر نیزاز جمله شهرهای کلیدی از منظر قاچاق مواد مخدر محسوب می شوند.
امروزه به دلیل مشارکت عراق در امر مبارزه با قاچاق مواد مخدر و افزایش نظارت ها و سخت گیری ها، از مسیرهای جدیدی از طریق کرمانشاه و کردستان توسط قاچاقچیان استفاده می شود.
ایران با وجود داشتن همسایگان متعدد همواره در امر مبارزه با قاچاق مواد مخدر خسارت های جانی و مالی فراوانی متحمل شده است. به گونه ای که امروزه در زمینه قاچاق مواد مخدر امنیت ایران به امنیت بین المللی متصل شده است امروزه به دلیل مشارکت عراق در امر مبارزه با قاچاق مواد مخدر و افزایش نظارت ها و سخت گیری ها، از مسیرهای جدیدی از طریق کرمانشاه و کردستان توسط قاچاقچیان استفاده می شود.
بزرگترین و تنها راه قاچاق هروئین جهان از طریق مسیر بالکان است که منشا آن از طریق افغانستان و سپس ایران میگذرد. ۴۷ درصد کل میزان هروئین و مورفین کشف شده در جهان در سال ۲۰۱۷ در کشورهای درگیر این مسیر ضبط شده است.
مدیرکل حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه ۹۰ درصد موادمخدر دنیا در ایران کشف میشود، گفت: باید قوانین مبارزه با مواد مخدر پویا باشد. وی افزود: حضور آمریکا در افغانستان، علاوه بر افزایش مزارع خشخاش، این کشور را از یک منبع مواد مخدر سنتی به یک تولیدکننده عمده مواد مخدر صنعتی تبدیل کرده که ابتدا باید گفت این کشور (افغانستان) و سپس کشورهای منطقه متضرر می شوند.