2021/07/18، 09:08 AM
طی شیوع بیماری کرونا در بیشتر کشورها شاهد افزایش مصرف کانابیس و مصرف غیرپزشکی داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها بوده‌ایم. در نظرسنجی انجام شده طی همین دوره از متخصصان نظام بهداشت ۷۷ کشور، افزایش استفاده غیرپزشکی از داروهای آرامبخش با ۶۴ درصد و مصرف کانابیس با ۴۲ درصد افزایش روبرو بوده است. هر چند تغییر در الگوی مصرف سایر مواد چندان روشن نیست، اما مصرف موادی مانند «اکستازی» و «کوکائین» که معمولاً در محیط‌های اجتماعی مصرف می‌شده کمتر شده است.
محصولات فرآوری شده از کانابیس تقریباً در ایالات متحده آمریکا چهار برابر شده و در دو دهه گذشته نیز در اروپا به دو برابر رسیده است. درصد THC، اصلی‌ترین عامل روان‌گردان موجود در کانابیس، از حدود ۴ درصد به ۱۶ درصد از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۹ در ایالات متحده آمریکا و در اروپا از حدود ۶ درصد تا ۱۱ درصد در فاصله سال‌های ۲۲۰۲ تا ۲۰۱۹ رسیده است.
THC موجود در کانابیس مسئول ایجاد اختلالات مربوط به بهداشت روانی در مصرف کنندگان طولانی مدت این ماده است؛ با این حال درصد نوجوانانی که مصرف این ماده را برای سلامتی مضر می‌دانند در همین بازه زمانی ۴۰ درصد کاهش داشته است. این اطلاعات حاصل نتایج نظرسنجی‌هایی است که از دانش‌آموزان و جوانان در ایالات متحده آمریکا و اروپا به دست آمده است؛ همچنین شواهد محدود از دیگر مناطق جهان نیز نشان دهنده همین الگوی مشابه مصرف است.
این عدم تناسب میان برداشت موجود از کانابیس‌های قدرتمندتر و مخاطرات واقعی آنها، می تواند به تأثیرات منفی مواد میان نسل های جوان‌تر بیافزاید. شواهد علمی نشان دهنده آسیب بالای مصرف دائمی کانابیس بر سلامت جسمی و روانی به ویژه میان جوانان است. شواهد حاصل از نظرسنجی‌ها حاکی از از وجود ارتباط میان آگاهی پایین از خطر مصرف کانابیس و میزان بالاتر مصرف آن است. این امر نه تنها در اروپا و ایالات متحده آمریکا بلکه در سایر نقاط جهان نیز وجود دارد.
بازاریابی تهاجمی مشتقات ناشی از کانابیس با مقدار THC بالا توسط شرکت های خصوصی و تبلیغ از طریق شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند این مشکل را بدتر کند. محصولاتی که اکنون فروش بالایی دارند عبارت از گل کانابیس، سیگاری‌های آماده، ویپ ها، کنسانتره ها و کانابیس های خوراکی. قدرت این محصولات متفاوت است و می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد و ممکن است نگرانی عمده‌ای در حوزه بهداشت عمومی باشد( به ویژه در برخی از نهادهای قضایی که مصرف کانابیس قانونی شده و محدودیتی در مورد مقدار THC موجود در آن وجود ندارد.)
مبارزه با اطلاعات نادرست در مورد تاثیر مصرف مشتقات کانابیس با ایجاد توانایی در افراد به ویژه میان جوانان در گرفتن تصمیماتی بر اساس برداشت دقیق از این خطرات بسیار مهم است. تلاش در جهت افزایش آگاهی و ارتباطاتی که باعث انتشار اطلاعات علمی واقعی می‌شود بدون انگ زدن به افراد مصرف کننده مواد یا افراد دارای اختلالات مصرف مواد می‌تواند به جلوگیری از سوء برداشت‌ها در این حوزه کمک کند.
ممنوعیت گسترده تبلیغات و ترویج کانابیس، تضمین‌کننده غلبه منافع بهداشت عمومی بر منافع تجاری است. این اقدامات می‌تواند به روشی مشابه مفاد کنوانسیون سازمان بهداشت جهانی در زمینه کنترل دخانیات انجام شود. سرمایه‌گذاری بیشتر برای تحقیق در مورد آسیب‌هایی که استفاده غیرپزشکی از کانابیس بر سلامتی وارد می‌کند و تعیین دقیق‌تر شروط بهداشتی بر روی محصولات تولیدی از کانابیس می‌تواند راه علاجی موثر باشد.
نظارت جهانی بر تاثیر قوانینی که اجازه مصرف پزشکی و غیرپزشکی از کانابیس را می‌دهد، کلیدی است. برای این امر نیاز است تا روندهای مصرف کانابیس فراتر از یک کشور و همچنین الگوهای مصرف، پیامدهای بهداشتی و اقتصادی و تحولات بازار در بخش‌های قانونی و غیر قانونی مورد سنجش قرار گیرد؛ به ویژه میان جوانان و حتی فراتر از کشورهایی که قانونی شدن مصرف کانابیس در آنها در حال انجام است.
از ابتدای شیوع همه‌گیری، آمریکای شمالی شاهد افزایش مرگ‌های ناشی از بیش مصرفی مواد افیونی بوده است. به عنوان مثال، میزان مرگ و میر ناشی از بیش مصرفی مواد افیونی در کانادا در ماه‌های آوریل تا ژوئن ۲۰۲۰ نسبت به مدت مشابه سال۲۰۱۹، ۵۸ درصد بیشتر شده است. تخمین زده می‌شود اقدامات مربوط به کنترل کووید ۱۹ باعث افزایش محرومیت اقتصادی و احساس انزوای اجتماعی شده و این امر می‌تواند به افزایش مصرف مواد مخدر کمک کند.
به منظور پیشگیری از مصرف مواد و درمان آن نیاز است تا بودجه کافی پس از پایان همه‌گیری کووید ۱۹ در نظر گرفته شود تا جلوی از افزیش مصرف داروهای خاص شیوع یافته در این دوران گرفته شود. در نتیجه این امکان فراهم خواهد شد تا پوشش خدمات گسترش و کیفیت نیز بهبود یابد و اطمینان حاصل از کاهش مصرف مواد اعتیادآور میان افراد دارای اختلالات مصرف مواد می‌تواند میزان مرگ و میرهای ناشی از مواد مخدر را کاهش دهد.
پیشگیری اقدامی مقرون به صرفه در جهت جلوگیری از افزایش تعداد مصرف کنندگان کانابیس و آسیب‌های ناشی از مصرف غیرپزشکی آن به شمار می‌رود. پس از پایان همه‌گیری کووید ۱۹ نیاز است تا با اولویت‌بندی علمی، سرمایه‌گذاری‌هایی در حوزه پیشگیری از مصرف مواد مخدر و سایر رفتارهای مخاطره‌آمیر انجام شود، تمرکز این سرمایه‌گذاری ها باید بر رشد مهارت‌های زندگی میان نوجوانان و جوانان، مهارت‌های والدین و خانواده و خدمات بهداشت روانی باشد.
پیامدهای شیوع کووید ۱۹ به احتمال زیاد تا سال‌ها در بازارهای مواد مخدر احساس می‌شود. همه‌گیری، مشکلات اقتصادی فزاینده‌ای را همراه با تغییرات بنیادی در فناوری و عادات اجتماعی مردم جهان به ارمغان آورده است که احتمالاً در طولانی مدت بر الگوهای مصرف و قاچاق مواد تاثیر می‌گذارد.
در جوامع شکننده و به ویژه در مناطق کشت خشخاش و بوته کوکا به دلیل ابتلاء به کرونا، معاش مردم به طور فزاینده‌ای آسیب دیده است. به عنوان مثال، وقوع خشکسالی در سال ۲۰۱۸ در افغانستان و سیل سال ۲۰۱۹ موجب شد تا بسیاری از کشاورزان خود را برای مقابله با اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی آماده کنند. بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری نه تنها جذابیت کشت غیرقانونی خشخاش را افزایش داده، بلکه با افزایش بیکاری افراد بیشتری تمایل دارند تا به عنوان کارگر روز مزد در مزارع کشت کار کنند.
در همین حال، نابرابری، فقر و شرایط بد بهداشت روانی در سراسر جهان در حال افزایش است و همه این عوامل افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می‌دهند و پیامدهای منفی بر حوزه سلامت و افزایش اختلالات مصرف مواد برای جامعه به همراه دارد. تغییرات به وجود آمده در بازارهای مواد مانند افزایش مصرف کانابیس و مصرف غیرپزشکی داروهای آرامبخش به احتمال زیاد باعث افزایش سرعت بازار مصرف این مواد خواهد شد. سرعت بازارهای مواد به احتمال زیاد با نوآوری‌های به وجود آمده در توزیع خرده فروشی همراه با رواج معاملات خیابانی، خرید آنلاین و تحویل از طریق پست و حتی هواپیماهای بدون سرنشین گسترش خواهد یافت.