استراتژی مبارزه با مواد در انگلستان

در استراتژی ده‌ساله انگلستان به بخش درمان توجه ویژه‌ای شده است و بر استفاده همه گروه‌های اجتماعی از خدمات بهداشتی تأکید شده است. در برنامه‌های درمانی بر استفادۀ جوانان در معرض خطر از برنامه‌های درمانی تأکید شده است. به‌علاوه، این برنامه‌ها توسعۀ درمان مؤثر و درازمدت همۀ مجرمان مواد مخدر ازجمله کمک به طرح آزمایش و درمان اعتیاد را در دستور کار خود قرار داده‌اند. افزایش سواد و بهبود اشتغال معتادان سابق از طریق افزایش امور رفاهی و دیگر ابزار موجود و هم‌چنین افزایش مشارکت مصرف‌کنندگان مواد مخدر، ازجمله زندانیان، در برنامه‌های درمان مواد مخدر که تأثیری مثبت در بهداشت و ارتکاب جرائم دارند، محور سوم این سیاست‌گذاری تحت عنوان «درمان» است.

برنامه‌های اجرایی درمان در چارچوب استراتژی ده‌سالۀ تنظیم‌شده و عبارتند از: ارائۀ مشاوره و کمک عملی برای پیشگیری از مصرف و بیماری‌های مرتبط با سوءمصرف، کمک به حل مسائل سوءمصرف مواد مخدر از طریق ارزیابی و تغییر رفتارهای آن‌ها به سمت شیوه‌های مثبت زندگی است که ارتباط تنگاتنگی با امکانات رفاهی، آموزش و اشتغال افراد دارد. هم‌چنین پاسخی یکپارچه، مؤثر و کارآمد به افرادی که از مشکلات مواد مخدر و مسائل روحی و روانی رنج می‌برند، ارائه می‌شود. این امر نیز تضمین‌شده که داروهای جایگزین (همچون متادون) به‌طور خاص و ارائۀ خدمات پزشکی (همانند داروهای مخدر قانونی و تجویزشده) به‌طور عام، در راستای راه‌کارهای وزارت بهداشت، در اختیار نیازمندان قرار گیرد. طبق استراتژی درمانی انگلستان خدمات درمانی باید، به‌ویژه برای افراد زیر 25 سال، گسترش یابد. ادارۀ ملی درمان انگلستان در آوریل 2001 راه‌اندازی شد. این اداره به روند تثبیت و انتشارات استانداردهای ملی برای راه‌اندازی و ارائۀ خدمات درمانی، نظارت و رسیدگی می‌کند. یکی از شیوه‌های درمانی، درمان «عاری از مواد» در سطح ملی است.

شبکۀ موجود خدمات از ترکیب مداخلات اولیه، توصیه و مشاوره و خدمات سرپایی تشکیل‌شده است که مراجعان آنان بر اساس ارزیابی میزان وابستگی به یکی از این شیوه‌های درمانی، ارجاع می‌شوند. وزارت بهداشت، وابستگی به مواد را «به‌عنوان مشکل مزمن و عودکننده» پذیرفته است که رفع آن نیازمند اقدامات متعددی است. برنامه‌های بازتوانی اقامتی، شامل مراجعانی می‌شود که نخست از مواد، عاری شده باشند، یا سم‌زدایی انجام داده باشند. پذیرش داوطلبانه است یا خودِ فرد رجوع می‌کند، یا درمانگر او را به مرکز ارجاع می‌دهد، یا سیستم قضایی او را به مرکزی می‌فرستد؛ گروه و طبقۀ خاصی در اولویت نیست و ممکن است کمک‌هزینه درمان از طریق برخی ادارات پرداخت شود.

هزینۀ درمان مواد در سطح محلی با پول دولت مرکزی تأمین می‌شود و برای توسعۀ درمان از سازمان‌های دولتی و غیردولتی استفاده می‌شود. مسئول خدمات درمان در مناطق، هم‌آهنگ‌کننده‌های محلی تیم‌های عملیاتی هستند که بودجۀ درمان را در دست دارند. ادارۀ ملی درمان، بر این بودجه نظارت دارد و اعتبارش را از وزارت بهداشت (شامل خدمات اجتماعی) و وزارت کشور می‌گیرد. معمولاً برنامه‌ها بلافاصله بعد از تکمیل سم‌زدایی 3 تا 12 ماه طول می‌کشد.

برنامه‌های جایگزین و نگه‌دارنده نیز طراحی‌شده است؛ برای مثال، درمان‌های بستری برای افرادی است که به اختلالات سوءمصرف مواد دچارند و به درمان طبی علائم محرومیت می‌پردازند. اهداف کلی برنامه‌های درمان جایگزین عبارتند از:

حمایت مناسب از خدمت گیرندگان تا بتوانند به زندگی عاری از مواد دست یابند؛

ثبات بخشیدن به وضعیت جسمی ـ روانی خدمت گیرندگان در درمان برای رفع علائم محرومیت؛

کاهش مصرف مواد غیرقانونی؛

آشنایی و حل مشکلات مرتبط با مواد؛

کاهش زیان‌های سوءمصرف، به‌خصوص ابتلا به ایدز، هپاتیت B و C و دیگر عفونت‌های منتقل‌شده از راه خون؛

کاهش زمان دوره‌های مصرف مواد؛

کاهش نیاز به فعالیت‌های مجرمانه برای تأمین مواد؛

کاهش خطر نشت داروهای تجویز‌شده به بازار غیرقانونی مواد؛

بهبود عملکرد فردی، اجتماعی و خانوادگی.

درمان جایگزین، در مورد افرادی نتایج مثبت داشته که داوطلبانه برای درمان مراجعه کرده باشند. در برنامه‌های کاهش زیان، مبتلایان به ایدز با علائم مشهود، بیماران جسمی و روانی شدید و زنان باردار در اولویت قرار دارند. ادارۀ ملی خدمات سلامت، هزینۀ ارائۀ درمان جایگزین را به «واحدهای درمان وابستگی به مواد»، تیم‌های درمان اجتماع‌محور و پزشکان عمومی اختصاص می‌دهند. پذیرش از سوی مراجع، با ارزیابی کلی و ارزیابی میزان وابستگی به مواد انجام می‌گیرد و طرح درمانی و هم آهنگ کنندۀ درمان مشخص می‌شود؛ سپس حمایت‌های درمانی، اجتماعی و مشاوره ارائه می‌شود و برنامۀ درمان و مراقبت به اجرا در می‌آید. مراجعان در درمان‌های نگه‌دارندۀ متادون، هر سه ماه یک‌بار بازبینی می‌شوند. آزمایش ایدز و هپاتیت و واکسیناسیون هپاتیت B انجام می‌شود. پیش‌گیری از عود نیز، قسمتی از همۀ برنامه‌های درمان است. مراجعانی که سم‌زدایی موفق داشته‌اند، به سمت مراقبت‌های بعدی می‌روند.

برنامه‌های بستری در واحدهای روان‌پزشکی بیمارستان عمومی یا خود بیمارستان عمومی یا واحدهای اختصاصی بستری اجرا می‌شود. از میان داروهای جایگزین در انگلستان، بیش‌تر متادون خوراکی تجویز می‌شود (10 درصد تزریقی). برای کسانی که با متادون تثبیت‌شده‌اند، مورفین به‌ندرت تجویز می‌شود. جایگزین‌هایی با پایۀ کدئین، به‌خصوص دی‌هیدروکدئین، در بعضی درمانگاه‌ها استفاده می‌شود. بوپرنورفین به‌تازگی برای درمان جایگزین تأییدشده است و اونکسدین در برنامه‌های اجتماع‌محور برای سم‌زدایی تجویز می‌شود. بعد از سم‌زدایی، نالترکسون (آنتاگونسیت اوپیوئیدی) به‌عنوان درمان نگه‌دارنده تجویز می‌شود. تجویز تیرودیازپین‌ها، تنها برای رفع علائم محرومیت تجویز می‌شود. در انگلستان و ولز برای درمان اولیه، آمفتامین تجویز می‌شود. مشاوره نیز به‌عنوان عامل مراقبت برای همۀ مراجعان انجام می‌شود. رویکردهای مختلف مشاوره شامل مصاحبۀ انگیزشی، روش‌های شناختی ـ رفتاری، مشاورۀ دوازده‌قدمی و خانواده‌درمانی است.

درمجموع ارزیابی نتایج، آمارها، تحقیقات و آموزش نشان می‌دهد که پیشرفت‌های مهمی در خدمات تخصصی درمانی ایجادشده است. کاهش مسمومیت‌های ناشی از مصرف بیش‌ازحد مواد، در درمان‌های اجتماع‌محور و اقامتی دیده‌شده و رفتارهای پرخطر نظیر تزریق و تزریق مشترک و رفتار جنسی محافظت نشده، در مراجعین درمان نگه‌دارندۀ متادون کاهش‌یافته است. در بررسی بالینی در منطقه‌ای از اسکاتلند (اسکوئرز، 2002) گزارش شد که مصرف تحت نظارت، عامل مؤثر در کاهش مرگ‌های ناشی از متادون است. توصیه‌های برآمده از پیمایش عبارت بودند از: برگزاری جلسات آموزشی برای بیمارانی که می‌خواهند متادون را شروع کنند، اجرای برنامه‌های آموزشی و روزآمد برای پزشکان عمومی، گسترش مصرف تحت نظارت، دسترسی به خدمات تخصصی اعتیاد و آگاهی از حدود درمان و مسمومیت با متادون یا نالوکسان.

مراقبت‌های بعدی و بازپروری در انگلستان، جزء اساسی درمان محسوب می‌شود. حمایت‌های مالی، ارتقای سیاست بازار فعال کار به‌منظور افزایش فرصت‌های برابر و حمایت از بیماران در به دست آوردن اعتماد‌به‌نفس، تجربه و مهارت‌هایی که قابلیت اشتغال را افزایش می‌دهند، جزء سیاست‌های بازپروری در این کشور است. در سال 2001، بودجه برای تمرکز برنامه‌های درمانی بر محروم‌ترین مناطق شامل محله‌هایی با میزان اشتغال پایین و بالاترین میزان شیوع اعتیاد اختصاص یافت. نخست‌وزیر برای 000/30 مدعی بی‌کاری گفت: «40 میلیون پوند بودجۀ اعتباری در عرض سه سال به معنای آن است که آن‌ها تحت آموزش و حمایت موردنیاز قرار خواهند گرفت، به‌شرط آن‌که پاک باشند.»

نکته بسیار مهم این است که در نظام درمان انگلستان به‌ویژه برای معتادان خیابانی مراقبت‌های بعد از درمان جزء اساسی درمان محسوب می‌شود. حمایت‌های مالی، ارتقای سیاست بازار فعال کار به‌منظور افزایش فرصت‌ها برابر و حمایت از بیماران در به دست آوردن اعتمادبه‌نفس، تجربه و مهارت‌هایی که قابلیت اشتغال را افزایش می‌دهند جزء سیاست‌های بازپروری در این کشور است. همچنین سیاست‌های بازپروری برای معتادان داوطلبانه و اختیاری است و برنامه‌ها بیشتر در بخش خصوصی و نهادهای مردم‌نهاد اجرا می‌شود.